چرا به فراموشی دچار می شویم و روش درمان آن چیست؟
راموشی وضعیتی است که با از دست دادن جزئی یا کامل حافظه مشخص میشود. این بیماری میتواند افراد با سنین مختلفی را تحت تاثیر قرار داده و در اثر عوامل مختلفی مانند آسیبهای سر، بیماریهای مغزی، آسیبهای روانی یا عوارض برخی داروها ایجاد شود
فراموشی به ناتوانی در به خاطر سپردن اطلاعات یا رویدادها اشاره دارد. این اتفاق یک تجربه رایج برای بسیاری از افراد به خصوص در سنین بالا است و میتواند در درجات مختلف خفیف تا شدید رخ دهد. توجه به این نکته مهم است که اگر فراموشی مداوم باشد، با گذشت زمان بدتر شود یا به طور قابل توجهی بر عملکرد روزانه تأثیر بگذارد، حتما باید برای ارزیابی بیشتر با یک متخصص مشورت کنید.
برای تشخیص و درمان فراموشی میتوانید از متخصص مغز و اعصاب یا روانپزشک کمک بگیرید. در سایت دکترتو میتوانید با بهترین متخصصین سراسر کشور آشنا شوید، با آنها بهصورت تلفنی یا آنلاین مشورت کنید و در صورت نیاز تعیین وقت ویزیت حضوری اقدام کنید.
بیماری فراموشی چیست؟
بیماری فراموشی به انگلیسی forgetfulness، یکی از انواع بیماری های اعصاب و روان است که به از دست دادن خاطرات از جمله حقایق، اطلاعات و تجربیات گذشته افراد اشاره دارد. افراد مبتلا به بیماری فراموشی که به آن سندرم فراموشی نیز گفته میشود، معمولاً میدانند چه کسانی هستند و در شناخت هویت خود مشکلی ندارند. اما در به یاد آوردن کلمات، جمله سازی یا حل جدول به مشکل میخورند.
فراموشی تجزیه ای چیست؟
فراموشی تجزیهای اختلالی است که با شکافها یا ناتوانیهای حافظه به صورت گذشتهنگر مشخص میشود. این شکافها شامل ناتوانی در به خاطر آوردن اطلاعات شخصی است که معمولاً ماهیت آسیب زا یا استرس زا دارد.
علائم همراه با فراموشی چه چیزهایی هستند؟
لغت “دمانس” یک لغت کلی برای توصیف مجموعهای از علائم از جمله اختلال حافظه، منطق، قضاوت، صحبت کردن و سایر تواناییهای ذهنی است. دمانس معمولا بهتدریج شروع میشود، طی زمان بدتر شده و تواناییهای فرد را برای فعالیت، روابط و تعاملات اجتماعی مختل میکند.
در بیشتر موارد از دست دادن حافظه یکی از اولین یا قابل تشخیصترین علائم دمانس است. سایر علائم اولیه شامل پرسیدن مکرر سوالات تکراری، فراموش کردن کلمات شایع هنگام صحبت، مخلوط شدن کلمات (مثلا گفتن “تخت” به جای “میز”)، زمان طولانیتر برای تکمیل کارهای روزمره مانند پختن غذا، قرار دادن وسایل در جاهای نامناسب مانند قرار دادن کیف پول در کابینت، گمشدن هنگام پیاده روی یا رانندگی در مناطق آشنا، تغییرات در خلق یا رفتار بدون علت واضح، میشود.
بیماری فراموشی در جوانان و سالمندان
در افراد جوان، فراموشی بیشتر با وقایع خاص یا تروما همراه است. برخی از دلایل احتمالی عبارتند از: آسیب مغزی آسیب زا (TBI)، صدمات شدید سر ناشی از تصادفات یا حوادث مربوط به ورزش. این اتفاق بسته به میزان آسیب دیدگی ممکن است موقت یا دائمی باشد.
در افراد مسن ، فراموشی در بیشتر موارد مربوط به کاهش شناختی مرتبط با سن و شرایط عصبی است. برخی از دلایل احتمالی عبارتند از:
- بیماری آلزایمر: شایعترین علت زوال عقل بوده که باعث از بینرفتن حافظه تدریجی همراه با سایر نقصهای شناختی میشود.
- زوال عقل عروقی: این نوع زوال عقل به دلیل کاهش جریان خون به مغز رخ میدهد و منجر به اختلال در حافظه میشود.
بیماری فراموشی در کودکان
فراموشی در سن پایین یا فراموشی در کودکان به شکلهای مختلفی بروز میکند. برخی از علائم رایج فراموشی در کودکان شامل موارد زیر است:
- فراموش کردن تکالیف
- فراموش کردن وسایل شخصی
- به یاد نیاوردن تاریخها یا رویدادهای مهم
- مشکل در حفظ اطلاعات
- بینظمی مزمن
رابطه افسردگی و بیماری فراموشی
فراموشی و افسردگی میتوانند به هم مرتبط باشند، اگرچه رابطه بین این دو بسته به فرد و شرایط خاص متفاوت است. عوامل موثر بر فراموشی همراه با افسردگی عبارتند از:
- اختلال شناختی
- اختلال حافظه اپیزودیک
- ناتوانی در ادراک و مشکلات حافظه
- فراموشی روانزا
علت فراموشی چیست؟ (فراموشی چگونه اتفاق می افتد)
چرا دچار فراموشی می شویم؟ بیماری فراموشی میتواند دلایل زیادی داشته و به مرور یا ناگهانی ایجاد شود. مهمترین علائم این بیماری عبارتند از:
افزایش سن | در فراموشی طبیعی مرتبط با افزایش سن فرد ممکن است گاهی نام اشخاص را فراموش کند اما کمی بعد آن را به یاد میآورد، ممکن است وسایل خود را در جای اشتباهی قرار دهد یا مجبور شود بیشتر از قبل نیاز به یادداشتکردن قرارها یا کارهای خود داشته باشد. اما در کل قابل مدیریت هستند. |
دمانس | نوعی اختلال حافظه که به مرور بدتر میشود. ممکن است فردی بیش از یک نوع دمانس را داشته باشد که با نام دمانس مختلط شناخته میشود. |
نقص شناختی خفیف | این اختلال افت قابل توجه در حداقل یکی از حوزههای تواناییهای ذهنی، از جمله حافظه است. بیماریهای اختلال شناختی خفیف توانایی بیمار را برای انجام فعالیتهای روزانه و ارتباطات اجتماعی از بین نمیبرند. |
داروها | داروها یا ترکیبات دارویی خاصی میتوانند باعث گیجی یا فراموشی شوند. |
حوادث یا آسیب های جزئی به سر | آسیب سر ناشی از زمین خوردن یا تصادف(حتی اگر منجر به بیهوشی نشود) میتواند باعث مشکلات حافظه شوند. |
بیماریهای روحی | استرس، اضطراب، علائم ترومای روحی یا افسردگی میتوانند باعث فراموشی، گیجی، ناتوانی در تمرکز و سایر مشکلاتی شوند که فعالیت روزانه را مختل میکنند. |
کمبود ویتامین B۱۲ | ویتامین ب۱۲ به حفظ سلامتی سلولهای عصبی و گلبولهای قرمز کمک میکند. کمبود ویتامین B۱۲ که در افراد مسن شایعتر است میتواند باعث مشکلات حافظه شود. |
کم کاری تیروئید | غده تیروئیدی که کمکار باشد، باعث فراموشی و سایر بیماریهای ذهنی میشود. |
بیماریهای مغزی | تومور یا عفونت در مغز باعث مشکلات حافظه یا سایر علائم شبه دمانس میشود. |
۱. علت فراموشی زود هنگام یا علت فراموشی لحظه ای چیست؟
بیماری فراموشی لحظه ای یا فراموشی ناگهانی در بزرگسالان میتواند ناشی از استرس، افسردگی، کمبود خواب یا مشکلات تیروئید باشد. علل دیگر عبارتند از: عوارض جانبی برخی داروها، رژیم غذایی ناسالم یا نداشتن مایعات کافی در بدن (کم آبی). مراقبت از این دلایل زمینهای ممکن است به حل مشکلات حافظه کمک کند.
۲. تفاوت آلزایمر با فراموشی چیست؟
بسیاری از مردم نگران فراموشکار شدن هستند. آنها فکر میکنند فراموشی از علائم اولیه آلزایمر است ولی همه افرادی که مشکلات حافظه دارند آلزایمر ندارند. سایر دلایل مشکلات حافظه میتواند شامل افزایش سن، شرایط پزشکی، مشکلات عاطفی، اختلال شناختی خفیف یا نوع دیگری از زوال عقل باشند.
۳. علت فراموشی خواب بعد از بیدار شدن
فراموشی لحظه ای بعد از خواب یک اتفاق طبیعی است. این اتفاق به طور کلی به شرایط عصبی شیمیایی در مغز ارتباط دارد که در طول خواب REM رخ میدهد، مرحلهای از خواب که با حرکات سریع چشم و رویا دیدن مشخص میشود.
۴. علت فراموشی در بارداری و پس از زایمان
در طول بارداری و پس از زایمان، مغز سیل هورمونهای نوسانی را به سراسر بدن میفرستد. این اتفاق مانند یک کامیون حاوی انواع خوراکیها با اندازهها و طعمهای مختلف است که بر انواع نورونهای مغز تأثیر میگذارد. تغییرات فیزیولوژیکی در مغز باعث میشوند زنان مشکلات حافظه، تمرکز ضعیف و فراموش کردن وقایع را تجربه کنند.
۵. فراموشی با ضربه به سر
هنگامی که فراموشی پس از ضربه یا آسیب مغزی رخ میدهد به آن فراموشی پس از ضربه گفته میشود. چندین ناحیه از مغز در فرآیند حافظه درگیر هستند از جمله آمیگدال، هیپوکامپ، مخچه و قشر جلوی مغز. آسیب به یک یا چند مورد از این نواحی در بیشتر موارد میتواند منجر به فراموشی پس از سانحه شود.
۶. فراموشی و ام اس همراه با سردرد
بین ۴ تا ۷ نفر از هر ۱۰ نفر مبتلا به ام اس فراموشی و حواس پرتی و عدم تمرکز را تجربه میکنند. این تغییرات خفیف تا متوسط هستند و همه مبتلایان به ام اس مشکلات شناختی همراه با سردرد را تجربه نخواهند کرد.
۷. فراموشی بعد از شوک درمانی، آیا شوک درمانی خطرناک است؟
اثرات نامطلوب شناختی الکتروشوک درمانی (ECT) استفاده از آن را محدود میکند. پایدارترین عارضه جانبی بعد از جریان درمانی، فراموشی رتروگراد است. مدت کوتاهی پس از ECT، اکثر بیماران رویدادهایی که در زمان نزدیک به دوره ECT رخ دادهاند را فراموش میکنند.
۸. فراموشی بعد از بیهوشی و عمل تومور مغزی
محققان و برترین متخصص نورولوژی دنیا به این نتیجه رسیدند که افراد میانسال پس از انجام بیهوشی در عمل جراحی، در معرض خطر بیشتر از دست دادن حافظه و زوال شناختی قرار میگیرند. فراموشی بعد از سکته مغزی نیز در میان بزرگسالان شیوع زیادی دارد.
درمان فراموشی چیست؟
تشخیص فقدان حافظه و شروع دمانس میتواند دشوار باشد. برخی افراد سعی میکنند مشکلات حافظه را پنهان کنند و برخی از افراد خانواده بدون اینکه بدانند تا چه حد به نقص حافظه عادت کردهاند نواقص حافظه بیمار را جبران میکنند.
تشخیص سریع حتی اگر چالشبرانگیز باشد بسیار اهمیت دارد. تشخیص علل برگشتپذیر نقص حافظه باعث میشود درمان مناسب و به موقع دریافت شود. همچنین تشخیص زودهنگام اختلال شناختی خفیف، بیماری آلزایمر یا اختلال مرتبط دیگر به دلایل زیر میتواند مفید باشد:
- شروع درمان برای مدیریت علائم
- آموزش فرد و عزیزان او در مورد بیماری
- تعیین اولویتهای درمانی آینده
- تعیین تسهیلات درمانی و گزینههای درمان خانگی
- تعیین مسائل حقوقی و مالی
بهترین راه درمان فراموشی چیست؟
در بسیاری از موارد فراموشی بدون درمان برطرف میشود. با این حال، اگر یک اختلال فیزیکی یا روانی زمینهای وجود داشته باشد، ممکن است درمان آن شرایط ضروری باشد. جهت درمان فراموشی و برای الزایمر پیش چه دکتری بریم؟روان درمانی یا درمان شناختی رفتاری (CBT) در کنار متخصص روانشناسی یا روانپزشکی میتواند به برخی از افراد مبتلا به فراموشی کمک کند. درمان فراموشی با هیپنوتیزم نیز راهی موثر برای یادآوری خاطرات فراموش شده است.
برای درمان فراموشی چه بخوریم؟
در حالی که هیچ غذای خاصی وجود ندارد تا فراموشی را به طور کامل درمان کند، یک رژیم غذایی سالم و متعادل میتواند از سلامت مغز و عملکرد شناختی آن حمایت کند:
- اسیدهای چرب امگا ۳: ماهیهای چرب مانند سالمون، قزل آلا و ساردین و همچنین گردو و دانه کتان
- غذاهای غنی از آنتی اکسیدان: مصرف انواع میوهها و سبزیها، انواع توتها (زغال اخته، توت فرنگی)، بروکلی، هویج و فلفل دلمهای
- غلات کامل: گندم، کینوا، برنج قهوهای و جو دوسر
- آجیل و دانهها: گردو، بادام، تخمه آفتابگردان و تخمه کدو تنبل سرشار از ویتامین E، آنتی اکسیدانها و چربیهای سالم هستند.
- چای سبز: چای سبز حاوی ترکیباتی مانند کافئین و آنتی اکسیدان است که با بهبود عملکرد مغز و حافظه مرتبط است
- زردچوبه: حاوی ترکیب فعالی به نام کورکومین است. کورکومین دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی است که برای سلامت مغز مفید است
- شکلات تلخ: حاوی فلاونوئیدها و آنتی اکسیدانهایی است که با بهبود عملکرد شناختی مرتبط هستند.
انواع بیماری فراموشی کدامند؟
انواع مختلفی از بیماری فراموشی وجو دارد. برخی از آنها عبارتند از:
- بیماری فراموشی کلمات
- فراموشی زود هنگام
- فراموشی حافظه کوتاه مدت
- فراموشی حافظه بلند مدت
برای جلوگیری از فراموشی و آلزایمر چه باید کرد؟
با رعایت موارد زیر میتوانید به پیشگیری از این بیماری کمک کنید:
- مدیریت فشار خون بالا
- مدیریت قند خون
- تناسب اندام و نگهداشتن وزن سالم
- ترک سیگار و الکل
- پیشگیری و اصلاح کم شنوایی
- داشتن خواب کافی
- افزایش فعالیت بدنی